تحلیل کسب و کار

گام اول:تعریف مشکل و فرصت

گام اول و اساسی در تحلیل کسب و کار، شناسایی نیازهای کسب و کار است، که شامل مشکلات و فرصت‌هایی است که کسب و کار با آنها روبرو می‌شود. در این گام، تحلیلگر کسب و کار باید با ذینفعان کلیدی همکاری کرده و مشکل یا فرصتی را شناسایی کند که به عنوان ورودی برای تحلیل کسب و کار عمل کند. در اینجا مهم است که به زودیت واکنش نشان ندهیم و مشکل را به عنوان مبنای اصلی قرار ندهیم. بلکه باید به دنبال ریشه مشکل بگردیم و آن را در نظر بگیریم. ممکن است پرداختن به علائم مشکل موقتاً آن را حل کند، اما ممکن است در آینده مشکل به صورت دیگری ظاهر شود. بنابراین، تحلیلگر کسب و کار باید به ریشه مشکلات تمرکز کند.

یکی از تکنیک‌های مهم برای تمرکز بر ریشه مشکلات، تحلیل دلایل ریشه است که در راهنمای BABOK نیز ذکر شده است. تحلیل دلایل ریشه برای شناسایی و ارزیابی دلایل اصلی یک مسئله استفاده می‌شود. این تحلیل به صورت سیستماتیک بر روی مسئله یا وضعیت مورد نظر انجام می‌شود و بر روی ریشه مشکل به عنوان نقطه اصلی برای اصلاح تمرکز دارد.

گام دوم:تحلیل بازار

هر مشکل یا فرصت در تحلیل کسب و کار، ذینفعان خاصی را در بر دارد که باید آنها را شناسایی کرده و در گام بعد، نیازمندی‌های هر یک را به صورت کامل و صحیح استخراج کنیم. نادیده گرفتن یک ذینفع خاص یا در نظر گرفتن ذینفعان اضافی، می‌تواند با مخاطرات و ریسک‌های جدی در تحلیل کسب و کار مواجه کند. بنابراین، ذینفعان باید به صورت دقیق و کامل شناسایی شوند.

برای شناسایی دقیق ذینفعان، در راهنمای BABOK یک تکنیک وجود دارد به نام Stakeholder List, Map, or Personas یا تکنیک لیست، نقشه و ویژگی‌های شخصیتی ذینفعان. این تکنیک را می‌توان برای شناسایی کامل و دقیق ذینفعان استفاده کرد. با استفاده از این تکنیک، می‌توانیم لیستی از ذینفعان را تهیه کنیم، نقشه‌ای از روابط و تعاملات آنها را بسازیم و ویژگی‌های شخصیتی و نیازهای ذینفعان را مشخص کنیم. این اطلاعات به ما کمک می‌کند تا ذینفعان را به صورت جامع و کامل شناسایی کرده و در تحلیل کسب و کار مورد استفاده قرار دهیم.

گام سوم:تعیین هدف

تعیین هدف‌های واقعی و قابل اندازه‌گیری برای سازمان، مرحله‌ای بسیار حیاتی در مدیریت است که به سازمان کمک می‌کند تا راهبرد خود را به طور مؤثر و موثر اجرا کند. هدف‌ها به سازمان امکان می‌دهند تا جهت و راهبرد خود را مشخص کرده و تلاش کنند تا به اهداف مورد نظر برسند.

هدف‌های واقعی و قابل اندازه‌گیری به ما کمک می‌کنند تا تعیین کنیم که سازمان در چه مسیری قرار دارد و به چه نتایجی دست پیدا می‌کند. آن‌ها باید قابل اندازه‌گیری باشند، به این معنی که بتوانیم پیشرفت و پیشرفت سازمان را در راستای این هدف‌ها ارزیابی کنیم. هدف‌های واقعی باید دست‌یافتنی باشند و در محدوده ظرفیت و منابع سازمان قرار داشته باشند.

گام چهارم : استراتژی گذاری 

استراتژی‌گذاری یک فرآیند مهم در مدیریت است که به سازمان کمک می‌کند تا استراتژی‌های مناسب را برای دستیابی به اهداف مشخص شده انتخاب کند. در این فرآیند، سازمان بر مبنای تجزیه و تحلیل محیط داخلی و خارجی خود، عوامل موفقیت و تهدیدها، قدرت‌ها و ضعف‌های خود، استراتژی‌های مختلف را ارزیابی می‌کند و استراتژی‌هایی را انتخاب می‌کند که بیشترین ارزش را برای سازمان به ارمغان می‌آورد.

انتخاب استراتژی‌های مناسب به سازمان امکان می‌دهد تا به بهترین شکل ممکن از منابع و قدرت‌های خود استفاده کند و به اهداف خود دست یابد. استراتژی‌ها می‌توانند شامل تغییرات در محصولات یا خدمات، بازارهدایتی، توسعه بازار، تخصیص منابع بهینه، همکاری با شرکا و بسیاری از عوامل دیگر باشند. هر استراتژی باید با هدف‌ها و شرایط خاص سازمان همخوانی داشته باشد و قابل اجرا و اندازه‌گیری باشد.

بنابراین، استراتژی‌گذاری اهمیت زیادی در مدیریت سازمان‌ها دارد. انتخاب استراتژی‌های مناسب و تدوین یک برنامه عمل قوی، به سازمان کمک می‌کند تا به طور هوشمندانه و مؤثر به اهداف مشخص خود دست یابد و رقابت‌پذیری خود را افزایش دهد. استراتژی‌گذاری به سازمان امکان می‌دهد تا به تغییرات محیطی و نیازهای بازار پاسخ دهد و در مسیر رشد و توسعه پایدار حرکت کند. 

گام پنجم: پیاده سازی

پیاده‌سازی استراتژی‌ها و پروژه‌های مرتبط با آنها، مرحله‌ای بسیار حیاتی در مدیریت است که به سازمان کمک می‌کند تا استراتژی‌های انتخاب شده را به عمل بیاورد و به دستیابی به اهداف مشخص خود برسد. در این مرحله، استراتژی‌ها به صورت عملی و قابل اجرا تبدیل می‌شوند و پروژه‌های مرتبط با آنها شروع و پیشبرد می‌یابند.پیاده‌سازی استراتژی‌ها و پروژه‌های مرتبط با آنها شامل فعالیت‌های مختلفی است. این فعالیت‌ها شامل تخصیص منابع، تعیین مسئولیت‌ها، برنامه‌ریزی زمانی، تعیین معیارهای اندازه‌گیری عملکرد، هماهنگی بین اعضای سازمان، ارزیابی و پیگیری پیشرفت پروژه‌ها و استراتژی‌ها می‌شود. در این مرحله، ممکن است نیاز به ایجاد تغییرات سازمانی، تجهیزات فنی، آموزش و توسعه نیروی انسانی و سایر اقدامات مورد نیاز برای اجرای استراتژی‌ها و پروژه‌ها وجود داشته باشد.

هدف اصلی پیاده‌سازی استراتژی‌ها و پروژه‌های مرتبط با آنها، اجرای مؤثر و موفقیت‌آمیز استراتژی‌های انتخاب شده است. این مرحله به سازمان امکان می‌دهد تا استراتژی‌ها را در عمل پیاده کند و به دستیابی به اهداف خود نزدیک شود. در طول این فرآیند، ممکن است نیاز به تعامل و همکاری بین اعضای سازمان، انجام تغییرات مورد نیاز و پیشرفت مستمر باشد.

بنابراین، پیاده‌سازی استراتژی‌ها و پروژه‌های مرتبط با آنها اهمیت زیادی در مدیریت سازمان‌ها دارد. این مرحله به سازمان امکان می‌دهد تا استراتژی‌های خود را به عمل بیاورد و به دستیابی به اهداف مشخص خود پیش برود. پیاده‌سازی موفق استراتژی‌ها و پروژه‌ها به سازمان کمک می‌کند تا رشد و توسعه پایدار داشته باشد و رقابت‌پذیری خود را افزایش دهد.

گام ششم:کنترل و ارزیابی

کنترل و ارزیابی یک فرآیند مهم در مدیریت است که به سازمان کمک می‌کند تا عملکرد خود را پیگیری کند، پیشرفت را اندازه‌گیری کند و از تطابق با استراتژی‌ها و اهداف تضمین کند. این فرآیند شامل ارزیابی عملکرد سازمان، بررسی نتایج، تحلیل داده‌ها و اعمال تصمیمات کنترلی است.

هدف اصلی کنترل و ارزیابی، اطمینان حاصل کردن از اینکه سازمان در مسیر صحیح قرار دارد و به دستیابی به اهداف خود نزدیک می‌شود است. در این فرآیند، اطلاعات و داده‌های مربوط به عملکرد سازمان جمع‌آوری می‌شوند و با استفاده از معیارها و شاخص‌های مناسب، ارزیابی می‌شوند. این معیارها می‌توانند شامل عملکرد مالی، رضایت مشتریان، بهره‌وری سازمانی و سایر عوامل مرتبط با عملکرد سازمان باشند. با تحلیل داده‌ها و نتایج ارزیابی، مشکلات و نقاط ضعف شناسایی می‌شوند و تصمیمات کنترلی برای بهبود عملکرد سازمان اتخاذ می‌شود.

در فرآیند کنترل و ارزیابی، نقاط قوت و ضعف سازمان شناسایی می‌شوند و اقدامات مناسبی برای بهبود و تقویت نقاط ضعف و بهره‌برداری از نقاط قوت اتخاذ می‌شود. این فرآیند نیز به سازمان امکان می‌دهد تا به تغییرات محیطی و شرایط بازار پاسخ دهد و استراتژی‌ها و پروژه‌های خود را بهبود بخشد.به طور خلاصه، کنترل و ارزیابی در مدیریت سازمان‌ها اهمیت زیادی دارد. این فرآیند به سازمان کمک می‌کند تا به دستیابی به اهداف خود نزدیک شود، عملکرد خود را بهبود دهد و ریسک‌ها را کاهش دهد. با استفاده از اطلاعات و داده‌های ارزیابی، سازمان می‌تواند تصمیمات کنترلی مناسبی را اتخاذ کند و بهبود پایداری را در سازمان ایجاد کند.

گام هفتم: بهبود مستمر 

گام هفتم در فرآیند تحلیلگر کسب و کار، بهبود مستمر است. در این مرحله، تحلیلگر کسب و کار تلاش می‌کند تا ارزیابی‌ها و تجزیه و تحلیل‌های انجام شده را بررسی کرده و اقداماتی را برای بهبود فرآیندها، روش‌ها و راهکارها پیشنهاد دهد.

مفهوم بهبود مستمر بر این اساس است که هیچ فرآیند یا راهکاری کامل نیست و همواره امکان بهبود وجود دارد. تحلیلگر کسب و کار با بررسی عملکرد راهکارها و تجزیه و تحلیل نتایج حاصل، می‌تواند نقاط قوت و ضعف موجود را شناسایی کند و اقداماتی را برای بهبود نقاط ضعف و استفاده بهینه از نقاط قوت پیشنهاد دهد.

در این مرحله، تحلیلگر کسب و کار ممکن است از ابزارها و تکنیک‌های مختلفی استفاده کند. برای مثال، می‌تواند از مدل‌های بهبود فرآیند مانند PDCA (Plan-Do-Check-Act) استفاده کند. این مدل یک فرآیند چرخه‌ای است که شامل مراحل برنامه‌ریزی، اجرا، بررسی و اقدام می‌شود و بهبود مستمر را تضمین می‌کند.

علاوه بر این، تحلیلگر کسب و کار می‌تواند در این مرحله با مشارکت فرآیندی دیگران مانند اعضای تیم پیاده‌سازی، مدیران و ذینفعان مختلف همکاری کند. با بررسی نظرات و بازخوردهای آنها، می‌تواند به یافتن راهکارهای بهتر و بهبودهای ممکن در فرآیند کمک کند.

بهبود مستمر در فرآیند تحلیلگر کسب و کار اهمیت بسیاری دارد، زیرا باعث افزایش کیفیت و کارایی فرآیندها، بهبود عملکرد سازمان و ایجاد ارزش بیشتر برای ذینفعان می‌شود. همچنین، این روند به سازمان کمک می‌کند تا با تغییرات محیطی و نیازهای متغیر بازار، سازگاری داشته باشد و رقابت‌پذیری خود را حفظ کند.