احتمالاً برای شما هم پیش آمده که یک محتوای مشابه در سایتتان با چندین آدرس مختلف در دسترس باشد. مثلاً یک صفحه هم با www و هم بدون www باز شود، یا یک محصول در دسته‌بندی‌های مختلف با URLهای متفاوت نمایش داده شود.
شاید از خودتان بپرسید: “از نظر گوگل، کدام آدرس، نسخۀ اصلی است؟” استفاده صحیح از تگ کنونیکال اولین قدم برای حل این مشکل است و نادیده گرفتن آن میتواند روی موفقیت کلی کسب‌وکار تأثیر بگذارد، موضوعی که در جلسات بیزینس کوچینگ همواره بر آن تأکید میشود.
اینجاست که تگ کنونیکال (Canonical Tag) به عنوان یک ابزار قدرتمند در سئو تکنیکال وارد میدان میشود. این تگ مانند یک شناسنامه برای صفحات سایت شما عمل میکند و به موتورهای جستجو می‌گوید که از میان چندین صفحه با محتوای یکسان یا بسیار مشابه، کدام یک را به عنوان صفحه “اصلی” یا “مرجع” در نظر بگیرند و در نتایج جستجو نمایش دهند.
درک درست و پیاده‌سازی صحیح تگ کنونیکال یکی از مهم‌ترین مهارت‌های هر متخصص سئو است. استفاده نادرست از آن میتواند به سئو سایت شما آسیب جدی بزند، در حالی که استفاده هوشمندانه از آن، اعتبار صفحاتتان را چند برابر کرده و بودجه خزش سایت شما را بهینه میکند. در دیجیتال مارکتینگ امروز، توجه به این جزئیات فنی تفاوت‌ها را رقم می‌زند.
در این مقاله جامع که توسط تیم متخصص آژانس دیجیتال مارکتینگ تیکینو تهیه شده است، به زبان ساده یاد می‌گیریم که کنونیکال چیست، چرا حیاتی است، چگونه و چه زمانی باید از آن استفاده کنیم و از چه اشتباهات رایجی پرهیز کنیم.
پس کنونیکال چیست و چه کاربردی دارد؟
تگ کنونیکال که به آن rel="canonical" نیز گفته میشود، یک قطعه کد HTML است که در بخش <head> یک صفحه وب قرار می‌گیرد و آدرس نسخه اصلی و مرجع آن صفحه را به موتورهای جستجو معرفی میکند. در واقع، این تگ به گوگل و دیگر موتورهای جستجو کمک میکند تا محتوای تکراری (Duplicate Content) را مدیریت کنند.
مفهوم rel=”canonical” یا Canonical چیست؟
شکل کلی این تگ به صورت زیر است:
<link rel="canonical" href="https://example.com/sample-page/" />این کد به ربات‌های گوگل می‌گوید: “هی گوگل! محتوای این صفحه‌ای که در حال خزش آن هستی، یک کپی از آدرس مشخص شده در href است. لطفاً تمام اعتبار، رتبه و لینک‌های این صفحه را به آن آدرس اصلی منتقل کن و فقط همان را در نتایج جستجو نشان بده.” در واقع، شما با نحوه استفاده از تگ کنونیکال، مسیر درست را به گوگل نشان می‌دهید.
چرا تگ کنونیکال برای سئو حیاتی است؟
اگر از تگ کنونیکال استفاده نکنیم، گوگل خودش تلاش میکند تا از میان صفحات تکراری، نسخه اصلی را حدس بزند. اما این انتخاب همیشه درست نیست و میتواند منجر به مشکلات جدی برای سئو سایت شما شود. مهم‌ترین دلایل اهمیت این تگ عبارتند از:
۱. جلوگیری از مشکلات محتوای تکراری (Duplicate Content)
موتورهای جستجو از محتوای تکراری بیزارند، زیرا نمی‌دانند کدام نسخه را باید رتبهبندی کنند. این سردرگمی باعث تقسیم اعتبار بین صفحات مختلف شده و در نتیجه، هیچ‌کدام از صفحات شما به جایگاه واقعی خود نمی‌رسند. تگ کنونیکال این مشکل را به طور کامل حل میکند.
۲. تجمیع اعتبار و ارزش لینک (Link Equity)
وقتی چندین آدرس برای یک محتوا دارید، ممکن است بک‌لینک‌ها و لینک‌های داخلی بین این آدرس‌ها پخش شوند. تگ کنونیکال تمام این “ارزش” و “اعتبار” را در یک URL واحد جمع‌آوری میکند. این کار جمع کردن تمام قطره‌های آب در یک سطل بزرگ است که باعث تقویت چشمگیر قدرت آن صفحه میشود.
۳. بهینه‌سازی بودجه خزش (Crawl Budget)
گوگل برای خزش هر سایت یک بودجه محدود در نظر می‌گیرد. اگر سایت شما پر از صفحات تکراری باشد، ربات‌های گوگل بخش زیادی از این بودجه را صرف خزش صفحات بی‌ارزش می‌کنند و ممکن است به صفحات مهم و جدید شما نرسند. تگ کنونیکال با هدایت ربات‌ها به سمت صفحات اصلی، به مدیریت بهتر این بودجه کمک میکند.
۴. نمایش URL دلخواه شما در نتایج جستجو
شما قطعاً ترجیح می‌دهید یک URL تمیز و کوتاه مثل example.com/product در نتایج جستجو نمایش داده شود تا یک آدرس طولانی و پارامتردار مثل example.com/product?color=blue&size=large. تگ کنونیکال این کنترل را در اختیار شما قرار می‌دهد.
محتوای تکراری چگونه ایجاد میشود؟ (رایج‌ترین سناریوها)
شاید فکر کنید که شما عمداً محتوای تکراری ایجاد نکرده‌اید، اما در عمل، بسیاری از سیستم‌های مدیریت محتوا و تنظیمات سرور به طور خودکار URLهای متفاوتی برای یک محتوا می‌سازند. رایج‌ترین موارد عبارتند از:
- پروتکل HTTP در مقابل HTTPS:
http://example.comوhttps://example.comدو آدرس مجزا هستند. - نسخههای www و بدون www:
example.comوwww.example.comنیز دو آدرس متفاوت محسوب می‌شوند. - URLهای داینامیک: در طراحی سایت فروشگاهی، استفاده از فیلترها (رنگ, سایز, برند) و مرتب‌سازی (ارزان‌ترین, محبوب‌ترین) باعث ایجاد URLهای پارامتردار میشود. مانند:
example.com/shoes?color=black - پارامترهای UTM: لینک‌های استفاده شده در کمپین‌های پرفورمنس مارکتینگ اغلب دارای پارامترهای UTM هستند که URLهای جدیدی می‌سازند.
- نسخههای موبایل، پرینت و AMP: صفحاتی با پیشوندهایی مانند
m.یا پسوندهایی مثل/ampو/printنیز محتوای تکراری ایجاد می‌کنند. - پیوندهای یکتا با و بدون اسلش پایانی (/):
example.com/pageوexample.com/page/از نظر فنی دو آدرس متفاوت هستند.
تگ کنونیکال یا ریدایرکت 301؟ کدام را انتخاب کنیم؟
این یکی از پرتکرارترین سوالات در سئو تکنیکال است. انتخاب بین این دو به هدف شما بستگی دارد. درک تفاوت این دو مفهوم به شما کمک میکند تا تصمیمات بهتری برای معماری طراحی سایت خود بگیرید.
- از ریدایرکت 301 استفاده کنید اگر: قصد دارید یک URL را برای همیشه به آدرس دیگری منتقل کنید و نمی‌خواهید کاربران و ربات‌ها هرگز به آدرس قدیمی دسترسی داشته باشند. ریدایرکت 301 یک دستور قطعی است. بهترین کاربرد آن برای انتقال آدرس‌های HTTP به HTTPS یا نسخههای www به بدون www است.
- از تگ کنونیکال استفاده کنید اگر: می‌خواهید چندین نسخه از یک صفحه همچنان برای کاربران قابل دسترس باشند، اما می‌خواهید به موتور جستجو بگویید که فقط یک نسخه را به عنوان مرجع اصلی در نظر بگیرد. این همان پاسخ سوال “کنونیکال چیست؟” است؛ راهی برای مدیریت محتوای تکراری بدون حذف دسترسی کاربر.
قانون طلایی: اگر انتقال آدرس باید برای کاربر هم اتفاق بیفتد، از ریدایرکت 301 استفاده کنید. اگر فقط می‌خواهید به ربات گوگل دستور دهید، از تگ کنونیکال استفاده کنید.
نحوه استفاده از تگ کنونیکال (پیاده‌سازی گام به گام)
پیاده‌سازی تگ کنونیکال به سه روش اصلی امکان‌پذیر است. انتخاب بهترین روش بستگی به پلتفرم سایت شما و سطح دسترسی‌تان به کدها دارد.
روش ۱: اضافه کردن تگ `link` به هدر HTML
این متداول‌ترین روش است. کافی است کد زیر را در بخش <head> تمام نسخههای تکراری یک صفحه قرار دهید:
<link rel="canonical" href="https://example.com/original-page/" />روش ۲: استفاده از افزونه‌های سئو در وردپرس
در افزونه‌های محبوبی مانند Yoast SEO و Rank Math که برای طراحی سایت با وردپرس بسیار کاربردی هستند، این قابلیت در بخش تنظیمات پیشرفته (Advanced) هر پست یا صفحه فراهم شده است. کافیست آدرس اصلی را در فیلد “Canonical URL” وارد کنید. این روش ساده‌ترین نحوه استفاده از تگ کنونیکال در وردپرس است.
روش ۳: استفاده از HTTP Header (برای فایل‌های غیر HTML)
برای فایل‌هایی مانند PDF، نمی‌توان تگ HTML اضافه کرد. در این موارد، می‌توانید کنونیکال را از طریق هدر HTTP سرور تنظیم کنید. این یک روش پیشرفته است که نیازمند دسترسی به تنظیمات سرور یا فایل .htaccess است.
چگونه مشکلات تگ کنونیکال را پیدا و رفع کنیم؟
حتی با رعایت تمام نکات، ممکن است مشکلاتی در پیاده‌سازی کنونیکال پیش بیاید. بهترین ابزار برای شناسایی این مشکلات، گوگل سرچ کنسول است. با استفاده از ابزار URL Inspection می‌توانید ببینید که گوگل کدام آدرس را به عنوان نسخه اصلی (Google-selected canonical) شناسایی کرده است. اگر این آدرس با نسخه مدنظر شما (User-declared canonical) متفاوت بود، نیاز است با یک آنالیز سئو دقیق، دلایل این تصمیم گوگل را پیدا کنید.
نکات طلایی و اشتباهات رایج در استفاده از تگ Canonical
برای اطمینان از عملکرد صحیح تگ کنونیکال، از اشتباهات زیر پرهیز کنید:
- استفاده از آدرس‌های نسبی (Relative): همیشه از آدرس کامل و مطلق (
https://...) استفاده کنید. - کنونیکال به صفحات خراب (404) یا ریدایرکت شده: آدرس کنونیکال باید یک صفحه معتبر با کد وضعیت 200 باشد.
- کنونیکال کردن تمام صفحات صفحه‌بندی شده به صفحه اول: این یک اشتباه مهلک است! هر صفحه صفحه‌بندی شده باید به خودش کنونیکال شود (Self-Referencing). تنها استثنا، صفحه‌بندی بخش نظرات یک مقاله است که در آن، صفحات بعدی باید به صفحه اصلی مقاله کنونیکال شوند.
- قرار دادن کنونیکال در بخش `<body>`: تگ کنونیکال فقط و فقط باید در بخش
<head>قرار گیرد. - استفاده از کنونیکال برای سایت‌های چندزبانه: برای معرفی نسخههای زبانی مختلف، باید از تگ hreflang استفاده کنید و هر نسخه زبانی باید به خودش کنونیکال شود.
- استفاده از چند تگ کنونیکال در یک صفحه: هر صفحه فقط میتواند یک تگ کنونیکال داشته باشد.
سخن پایانی
تگ کنونیکال ابزاری ساده اما حیاتی برای حل مشکل پیچیده محتوای تکراری در سئو است. با پیاده‌سازی صحیح آن، به گوگل کمک می‌کنید سایت شما را بهتر درک کند و تمام اعتبار صفحاتتان را روی یک URL قدرتمند متمرکز نمایید. اگر در این زمینه نیاز به راهنمایی بیشتری دارید، تیم متخصص ما در آژانس دیجیتال مارکتینگ تیکینو آماده ارائه مشاوره سئو و خدمات پشتیبانی سایت برای رفع این مشکلات هستند.
سوالات متداول (FAQ)
اگر از تگ کنونیکال استفاده نکنم چه اتفاقی میافتد؟
گوگل خودش تلاش میکند تا بهترین نسخه را از میان صفحات تکراری پیدا کند، اما ممکن است انتخابش با استراتژی شما متفاوت باشد. این کار میتواند منجر به تقسیم اعتبار لینکها و رتبهبندی یک URL ناخواسته در نتایج جستجو شود.
آیا هر صفحه باید تگ کنونیکال داشته باشد؟
بله، بهترین روش (Best Practice) این است که هر صفحه یک تگ کنونیکال “خود-ارجاع” (Self-Referencing) داشته باشد. این کار از ایجاد نسخههای تکراری ناخواسته از طریق پارامترها و UTMها جلوگیری میکند.
آیا تگ کنونیکال مانند ریدایرکت 301 اعتبار را منتقل میکند؟
تگ کنونیکال یک “راهنمایی قوی” برای گوگل است، اما یک “دستور قطعی” مانند ریدایرکت 301 نیست. گوگل در شرایط خاص ممکن است آن را نادیده بگیرد. اما در اکثر مواقع، اعتبار لینکها و سیگنالهای رتبهبندی را به URL کنونیکال منتقل میکند.
صفحه A را به B کنونیکال کردم، اما هنوز صفحه A در نتایج گوگل نمایش داده میشود. چرا؟
گوگل ممکن است بر اساس سیگنالهای دیگر (مانند تعداد زیاد بکلینکهای باکیفیت به صفحه A، یا وجود آن در نقشه سایت) تشخیص دهد که صفحه A نسخه بهتری است و تگ کنونیکال شما را نادیده بگیرد. در این شرایط باید استراتژی لینکسازی داخلی و خارجی خود را بازبینی کنید.
برای محصولات با رنگها و سایزهای مختلف چگونه از کنونیکال استفاده کنیم؟
بهترین روش این است که تمام نسخههای متغیر یک محصول (مثلاً `?color=red`) را به صفحه اصلی محصول (بدون پارامتر) کنونیکال کنید. این کار باعث میشود تمام اعتبار روی یک URL متمرکز شود.
چقدر طول می‌کشد تا گوگل تگ کنونیکال جدید را شناسایی کند؟
این فرآیند به سرعت خزش سایت شما بستگی دارد و ممکن است از چند روز تا چند هفته طول بکشد. پس از اعمال تغییرات، می‌توانید با ابزار URL Inspection در سرچ کنسول، صفحه را مجدداً برای خزش ثبت کنید تا این فرآیند سریع‌تر انجام شود.